Món canh rau bép chẳng cần thêm bột ngọt hay một thứ hạt nêm nào cả, vẫn ngọt lành, vẫn thơm ngon.
"Trăng đã dậy rồi khơi bếp hồng lên nhé, lá bép rau rừng thêm ấm tình anh nuôi…”, anh chàng người Lạch vẩy đàn ngân lên. Cái giọng trầm ấm đậm chất Tây Nguyên thật khéo duyên với dòng nhạc cách mạng. Tôi không biết cố nhạc sĩ Huy Du cảm thấy thế nào, chứ nếu tôi có một bài hát và tình cờ một đêm sương giăng, được ngồi uống rượu giữa chốn cao nguyên này, bên ánh lừa bập bùng, giữa những người chưa từng quen biết lắng nghe giọng hát trầm ấm đang du dương lời bài hát của mình, hẳn tôi sẽ xem đó là một đặc ân.
Nghe hết bài hát, chúng tôi nâng chén, uống cạn ly rượu đậm, thứ rượu thơm lừng ngâm từ chuối jutornãis (một loại chuối mà đồng bào Lạch coi là “chuối thiêng”) của đại ngàn hùng vĩ. Tôi mường tượng ra cảnh những anh nuôi, chị nuôi tất bật bên bếp Hoàng Cầm, dưới trăng vàng óng ả, đang làm nhiệm vụ nuôi quân của mình. Húp một ngụm canh lá bép nóng, cái cảnh tượng âm thầm mà hùng tráng một thời ấy càng như ẩn hiện đâu đây.
Tôi biết có nhiều lý do mà anh chàng người Lạch bạn tôi được nhiều cô gái yêu thầm, trong đó hẳn phải có tài đàn hát, cộng với cái chất hào sảng của người dân đại ngàn. Anh vẫn thường chiêu đãi tôi những món ngon vật lạ từ rừng mỗi lần tôi ghé nhà, và lần này là canh rau bép.
Rau bép không phải dễ hái. Thường thì sau những cơn mưa đầu mùa, rau bép sẽ tươi ngon nhất. Lá rau non có màu xanh lục. Mới nhìn qua, tôi còn tưởng đó là lá của một loại cây thân gỗ nào đấy mà người ta vẫn trồng bên đường ở thành phố. Giờ, người dân nơi đây cũng ít đi rừng, vì thế rau bép trở thành món quà mà người ta trao tặng cho những người thân thiết sau mỗi chuyến đi rừng về. Nếu đem bán, giá của chúng cũng cao hơn rất nhiều các loại rau rừng thông thường.
Rau bép dễ nấu. Thời kháng chiến, bộ đội ta ở trong rừng chỉ ngắt lá, bỏ nước nấu, thêm chút muối là đã có nồi canh ngọt lành. Lá rau bép nấu lên vị ngọt, nên người đồng bào có khi còn gọi rau bép là rau Bột gọt (mì chính). Những bát canh rau bép ngọt lành ấy, ở một phương diện nào đó cũng như những viên gạch góp phần dựng xây nên đất nước độc lập bây giờ…
Giờ thì rau bép được nấu với thịt heo, cá rừng, và nhiều thứ khác, nhưng vẫn như ngày xưa, canh bép chẳng cần thêm bột ngọt hay một thứ hạt nêm nào cả, vẫn ngọt lành, vẫn thơm ngon.
Bạn tôi nói rằng người ta đem rau bép đi phân tích. Kết quả cho thấy trong lá bép có tới 16 loại amino acid, trong số 20 amino acid quan trọng không thể thiếu đối với con người, tham gia xây dựng protein nhằm đảm bảo các chức năng xúc tác, miễn dịch, vận chuyển… cho các hoạt động sống hàng ngày của cơ thể. Và rau bép được xem là một đặc sản, đã vào thực đơn của một số nhà hàng hạng sang với giá không hề rẻ.
Tôi thường nghĩ mình may mắn, có thể do tôi tự huyễn hoặc mình, nhưng cũng có thể là thật, biết đâu… Như giờ này, tôi đang ngồi bên những người bạn, những người anh em, giữa đại ngàn sương gió, uống rượu chuối rừng jutornãis và húp canh rau bép. Chẳng biết men rượu nồng với ngụm canh ngọt bùi hay lòng người mà bỗng lâng lâng, phiêu bồng.
Cầm điện thoại lên, tra lại lời bài hát Nổi lửa lên em, chẳng thấy lá bép đâu chỉ thấy thế này: “Trăng đã dậy rồi khơi bếp hồng lên nhé, lá nếp rau rừng thêm ấm tình anh nuôi”. Ồ, thế là “lá nếp” chứ đâu phải “lá bép”. Bạn tôi cười: “Có quan trọng bằng việc cậu đang ăn canh bép ngọt lành và nhớ về cố nhạc sĩ Huy Du không?”.
Tôi cười, tưởng như giọng cười cũng hào sảng như giọng bạn. Thật xin lỗi cố nhạc sĩ tài hoa, nhưng đêm nay, xin cho tôi hát: “Trăng đã lên rồi khơi bếp hồng lên nhé, lá bép rau rừng thêm ấm tình anh em”…
Vũ Nhật Nguyên
Tổng hợp & BT: Bích Loan (NauNgon.com)
